ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းထႆး တိုၵ်းသူၼ်း ႁႂ်ႈ ASEAN တုမ်ႉတွပ်ႇလွင်ႈလႅၼ်လိၼ်မျၢၼ်ႇမႃႇ

ဝၼ်းသုၵ်း၊ ဢေႇပရႄႇ 12၊ 2024 

ၶူဝ်ဢူၺ်းလီ ထႆး-မၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵၢႆႇဝႆႉ မႄႈသွတ်ႇ-မျႃႉဝတီႇ

မိူဝ်ႈဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉ တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNLA) လႄႈ တပ်ႉႁူမ်ႈပွင်းၶဝ် လႆႈၵုမ်းၵမ် ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇ တီႈ လႅၼ်လိၼ် ထႆး-မၢၼ်ႈ ဝႆႉယဝ်ႉၼႆသေ ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းထႆး Parnpree Bahiddha-nukara လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈဝႃႈ “ဢႃႇသီႇယၼ်ႇ လူဝ်ႇလႆႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ပိုၼ်ဢွၵ်ႇ ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ သၢႆငၢႆမိူင်းမၢၼ်ႈယၢမ်းလဵဝ်လႄႈ လွင်ႈဢၼ်လႆႈမႆႈၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈ ဢၼ်တိူဝ်းပဵၼ်မႃး တိူဝ်ႉႁၢႆႉၸႃႉမႃးတီႈႁိမ်း လႅၼ်လိၼ်“ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။

တီႈပၢင်ၵႅမ် ၵေႃႇမသျိၼ်ႈႁူမ်ႈသၢင်ႈ မိူင်းသွင်မိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် ထႆး လႄႈ ဝႅတ်ႉၼမ်း ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်း ထူၼ်ႈထိုင် ပွၵ်ႈၵမ်း 5 တီႈ ဝဵင်းလူင်ၵုင်းထဵပ်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉ ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းထႆး Parnpree Bahiddha-nukara လႄႈ ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း Bui Thanh Son ၶဝ်လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵၼ်သေ ၸင်လႆႈမီး ၶေႃႈတုၵ်းယွၼ်းၼင်ႇၼႆမႃးၼႆ တီႈလိၵ်ႈၽိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ထၢႆးၼေးသျိၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈတႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ။

ၽွင်းလူင်တင်းသွင်မိူင်း လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၽွမ်ႉၸႂ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵႄႈလိတ်ႈ ၸွမ်းၼင်ႇ မိူင်းဢႃႇသီႇယၼ်ႇႁူမ်ႈၵၼ် တူၵ်းလူင်းဝႆႉလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇလွၵ်းလၢႆး ဢၼ်တင်းသဵင်ႈတင်းမူတ်း ဢွၼ်ၵၼ်ႁပ်ႉၶၢမ်ႇ ဢၼ်တေပဵၼ် လွင်ႈငမ်းယဵၼ်တႃႇ မျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ Parnpree ဢၼ်ပဵၼ် ၵႅမ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းထႆးၵေႃႈၸႂ် ဢၼ်ပဵၼ် ၽွင်းလူင်ၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈၸႂ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေ ၵႂႃႇထိုင် ဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းၸမ်သေ ပိူၼ်ႈ တင်း တီႈဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႈလႅၼ်လိၼ် ပွတ်းၽၢႆႇမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉတႄႉ တီႈမျႃႉဝတီႇ လႆႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းလၢႆဝၼ်းထပ်းၵၼ်ယဝ်ႉသေၵေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ်တပ်ႉၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တပ်ႉပႂ်ႉဝဵင်း ပၢင်သဝ်းတပ်ႉ ခ-လ-ရ ၂၇၅ ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇ KNLA လႄႈ တပ်ႉႁူမ်ႈပွင်းၶဝ် သိမ်းဢဝ် မိူဝ်ႈဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၼ်းၽတ်းၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ ၽၢႆႇၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၶိုၼ်းဢဝ် ႁိူဝ်းမိၼ်သိုၵ်း မႃးပွႆႇမၢၵ်ႇသႂ်ႇတီႈႁိမ်း တပ်ႉပၢင်သဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လုၵ်ႈသိုၵ်း ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တီႈ တပ်ႉ ခ-လ-ရ ၂၇၅ ဢၼ်မီးမွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉၼႆႉ လႆႈႁူၼ်ဢွၵ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇၽၢႆႇ ၶူဝ်ဢိူၺ်းလီ တီႈလႅၼ်လိၼ် ထႆး-မၢၼ်ႈၼၼ်ႉယူႇ။

ၽူႈမီးသုၼ်ႇလၢတ်ႈ ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ (KNU) ပတူဝ်ႇၸေႃးတေႃးၼီ ယိုၼ်ယၼ်တီႈ ၶၢဝ်ႇဢေႇပီႇဝႃႈ လုၵ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ မွၵ်ႈ 200 ၵေႃႉၼႆႉ ၽႅဝ်ဝႆႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်ထႆးဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်း ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ KNU ၼၼ်ႉလၢတ်ႈဝႃႈ သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်တိုၵ်ႉၶတ်းၸႂ် တႃႇလႅၼ်ႈပၢႆႈၶဝ်ႈသေႃႉသူး ၽၢႆႇမိူင်းထႆးယူႇသေ ၶဝ်ပႅပ်ႉဝႆႉတႂ်ႈၶူဝ်ဢူၺ်းလီ ထႆး-မၢၼ်ႈ တီႈပွတ်းၽၢႆႇမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တီႈၼႂ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ထႆး ၼၼ်ႉတႄႉ တေလႆႈႁၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ပႅပ်ႉယူႇတႂ်ႈၶူဝ်သေ လႅပ်ႈတေပဵၼ်လႆႈ ၵူၼ်းၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းမျႃႉဝတီႇၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဝဵင်းၵႃႉၵုၼ်ႇလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတွၼ်ႈတႃႇ ၶွင်ႇသီႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေ မၼ်းမီးသဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၶဝ်ႈၸူးၼႂ်း ၽၢႆႇၼႂ်းမိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၽူႈၶဝ်ႈၸုမ်းၶွင်ႇသီႇငမ်းယဵၼ် ႁူမ်ႈတုမ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ/တပ်ႉသိုၵ်းပူတ်းပွႆႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ ၵေႃႉၼိုင်ႈ လႆႈယိုၼ်ယၼ် ၶၢဝ်ႇဢေႇပီႇဝႆႉဝႃႈ ၸုမ်းဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ယၢင်းၽိူၵ်ႇ သေ လႅၵ်ႈလၢႆႈပဵၼ် တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ မႃးၼၼ်ႉလႆႈၶဝ်ႈပဵၼ် ၸုမ်းပိူင်လူင် ဢၼ်ငူပ်ႉငိပၼ် ၼႂ်းၵႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ လႄႈ KNU လႄႈ ၸုမ်းႁႅင်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ တပ်ႉပႂ်ႉလႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်း မၼ်းမီးလွင်ႈၵပ်းၵၢႆႇၵၼ်တင်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသေတႃႉ တႄႇဢဝ် မိူဝ်ႈလိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉသေ ၶဝ်လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႆႉဝႃႈ ၶဝ်ဢဝ်တင်းၸိုဝ်ႈ "တပ်ႉသိုၵ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈယၢင်းၽိူၵ်ႇ" ၼႆသေ ၸုၵ်းတင်ႈၶေႃၶေႃယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းယူႇသဝ်းတီး မျႃႉဝတီႇလၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်ၵမ်ႈၽွင်ႈတႄႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈမီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်းလႄႈ တေဢၢၼ်းၶၢႆႉၵႂႃႇယူႇ ၽၢႆႇမိူင်းထႆး ဝႃႈၼႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢွၼ်ၵၼ် လႅၼ်ႈပၢႆႈတီႈလႅၼ်လိၼ် မိူဝ်ႈဝၼ်းၽတ်း (ဢေႇပရႄႇ 11) ၼၼ်ႉဝႃႈ မွၵ်ႇလၢတ်ႈတီႈၶၢဝ်ႇရၢႆႇတႃႇဝႃႈ ပၢင်တိုၵ်းၼႆႉ "ပဵၼ်ဢၼ်လီၵူဝ်တႄႉ" ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈႁၢၼ်ပလိၵ်ႈ Borwornphop Soontornlekha ၽူႈၵွၼ်းၵၢၼ် ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းၵူၼ်းၶဝ်ႈဢွၵ်ႇမိူင်းထႆး ၸႄႈဝဵင်းမႄႈသွတ်ႇ၊ ၸႄႈတွၼ်ႈတၢၵ်ႇ လၢတ်ႈဝႃႈတႄႉ ၵူၼ်းမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်လုၵ်ႉ မိူင်းမျၢၼ်ႇမႃႇ လႆႈပၢႆႈၽေးမႃးၼၼ် ၶဝ်လႆႈပၼ်ၶဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆး မႃး ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း

• VOA News. "မြန်မာနယ်စပ်အရေး အာဆီယံတုန့်ပြန်ဖို့ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတိုက်တွန်း" — VOA News, April 12, 2024
• AFP. "Thai FM Visits Border Town Following Clashes In Myanmar" — Barron's, April 12, 2024
• AFP. "Thai FM visits border town following clashes in Myanmar" — The Jakarta Post, April 12, 2024