ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈၽွင်းငမ်း မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈ တေသုမ်းၼမ် ၼႂ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ

ဝၼ်းသဝ်၊ ဢွၵ်ႇထူဝ်ႇပႃႇ 26၊ 2024 

ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ (jiminto) မွၵ်ႇလၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်း ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ တီႈတႃႈရူတ်ႉလဵၼ်း Ebisu

ၶေႃႈထတ်းသၢင် ဢၼ်ဢွၵ်ႇမႃး တႃႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉၼၼ်ႉ ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ဝႆႉ ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ တေသုမ်း ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼႆ လႄႈ တေမီးလွင်ႈ ဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ယႂ်ႇသုတ်း တီႈ 4 ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶေႃႈထတ်းသၢင် ဢၼ်ႁူင်းပွႆႇသဵင် ၵူၼ်းမိူင်း NHK ၶဝ် ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၼႄဝႃႈ ပႃႇတီႇ လိပ်ႇပရႄႇ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ ဢၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် သျီႇၵျီႇရူဝ်ႇ ဢီႇသျိပႃႇ ဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း ဝၢႆးသိုၵ်း ၶႂ်ႈၸမ်တင်းမူတ်းၼၼ်ႉ လႄႈ ၽူႈႁူမ်ႈၼႃႈၵၢၼ် ၸၼ်ႉဢွၼ်ႇ ၵူဝ်ႇမီႇတူဝ်ႇ တေလႆႈတီႈၼင်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ 174 တေႃႇ 254 တီႈၼင်ႈ ၼႂ်း 465 တီႈၼင်ႈ တီႈ သၽႃးတႂ်ႈ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ။

ပႃႇတီႇ တီႇမူဝ်ႇၶရႅတ်ႉတိၵ်ႉ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်း မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ (CDPJ) ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇတီႇ ၽၢႆႇသၢၼ်ၶတ်း ပိူင်လူင်ၼၼ်ႉ လႆႈလၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈ တေလႆႈတီႈၼင်ႈ 128 တီႈၼင်ႈ တေႃႇ 191 တီႈၼင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽွၼ်းယွၼ်ႈမၼ်း ၸၢင်ႈတဵၵ်းႁႂ်ႈ ပႃႇတီႇၶဝ် ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၽႄဢၢမ်းၼၢတ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈ တႃႇဢုပ်ႉပိူင်ႇသေ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိုင်ႈမိူင်းၼႆႉ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်း လွင်ႈၶွင်ႉၶမ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ဢၼ်ၶဵင်ႈၶႅင်မႃး တီႈဢေးသျႃးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႈ ၽူႈပၼ်သဵင် တီႈမိူင်းဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ဢၼ်ပဵၼ် ဢူၺ်းလီ ၸမ်ၸႂ် ၵျႃႇပၢၼ်ႇၼၼ်ႉ တေၵႂႃႇတွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼႂ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢမ်းၶၢတ်ႈလႆႈ ထႅင်ႈ 9 ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၶေႃႈထတ်းသၢင် ဢၼ် Nippon TV ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးၼၼ်ႉ ၼႄဝႃႈ ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ တေလႆႈတီႈၼင်ႈ 198 တီႈၼင်ႈ တေႃႇ ၸုမ်း CDPJ ဢၼ်လႆႈတီႈၼင်ႈ 157 တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉသေ သွင်တီႈၼင်ႈၼႆႉ တေဢေႇလိူဝ် တီႈၼင်ႈ 233 တီႈၼင်ႈ တႃႇၵူၼ်းၼမ် ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽူႈပၼ်သဵင်ၶဝ် ပၼ်တၢမ်ႇ ပႃႇတီႇ Ishiba ယွၼ်ႉ လွင်ႈငိုၼ်းၵွင်ၵၢင် လႄႈ ငိုၼ်းၽုၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈၵွၼ်း ၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပႃႇတီႇ LDP ဢၼ်ပဵၼ် Shinjiro Koizumi လၢတ်ႈတီႈ NHK ဝႃႈ “ၶႃႈဝူၼ်ႉဝႃႈ ၶေႃႈတွပ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈယွမ်းႁပ်ႉ ၼိူဝ် LDP ၼၼ်ႉ... ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ လွင်ႈတၢင်းလၢႆလၢႆလွင်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ မိူင်းၼင်ႇ ပၼ်ႁႃ လွင်ႈငိုၼ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ ။

ဝၢႆးသေ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႇတီႇ မိူဝ်ႈလိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဢီႇသျိပႃႇ ႁွင်ႉဢဝ် လွင်ႈထတ်းသၢင် ၵမ်းလဵဝ်သေ မုင်ႈမွင်းဝႃႈ တေလႆႈ ဢႃႇၼႃႇ ၵူၼ်းမိူင်း တႃႇပဵၼ် ၸွမ်ၽွင်းလူင် ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈၼမ်းၼႃႈမၼ်း Fumio Kishida လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇ ဝၢႆးသေ လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်မၼ်း လႆႈလူႉလႅဝ်ၵႂႃႇ ယွၼ်ႉၸႂ်လမ်ၼိူဝ် လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ ၵႃႈၸႂ်ႉၸၢႆႇ တႃႇယူႇသဝ်း လႄႈ လွင်ႈယုၵ်ႉယုင်ႈ ဢၼ်ပႃးလွင်ႈ လူႇတၢၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈမၢႆတွင်းဝႆႉ တီႈၽူႈတႅၼ်းၽွင်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေ ပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်း ဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၵမ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈယဝ်ႉ ပႃႇတီႇ LDP ၼႆႉ လႆႈၶိုၼ်းဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈပီ 2012 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ လႆႈသုမ်းဢႃႇၼႃႇ ၵမ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈ မိူဝ်ႈပီ 1993 ၼၼ်ႉသေ ပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်း 7 ပႃႇတီႇ ႁူမ်ႈၵၼ် ၶွတ်ႇၽွတ်ႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇတဵမ်ပီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၵုမ်းၵမ် ၵမ်ႈၼမ် ၼႂ်းသၽႃးၼၼ်ႉ သုမ်းၵႂႃႇလႄႈ ၽၢႆႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တေဢမ်ႇမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈသင်သေတႃႉ ၵၢၼ်မၢႆမီႈ ၸွမ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင် ဢီႇသျိပႃႇၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၵူၼ်ႇပင်းၵႂႃႇ တင်းၼမ်ၼႆယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ

• Sakura Murakami, John Geddie and Tim Kelly. "Japan's ruling coalition headed for punishing election result" — Reuters, October 27, 2024
• Joe Stanley-Smith. "Japan faces political instability as ruling coalition loses majority" — Politico, October 27, 2024
• Helen Regan and Yumi Asada. "Japan’s ruling party loses long-standing majority in major blow to new PM" — CNN, October 27, 2024
• Nhk. "Japan's ruling bloc loses majority" — NHK, October 27, 2024
• AFP/fs. "Japan ruling coalition projected to lose majority in election" — CNA, October 28, 2024