ဢၼုရႃႇၵူႇမႃႇရႃႇ တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ လႆႈမၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ

ဝၼ်းၸၼ်၊ သႅပ်ႇ​ထႅမ်ႇပႃႇ 23၊ 2024 

ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ ဢၼုရႃႇၵူႇမႃႇရႃႇ တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ

ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းမႃႇၶႅတ်ႉသတိတ်ႉ ဢၼုရႃႇ ၵူဝ်ႇမႃႇရႃႇ တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ လႆႈထုၵ်ႇ မၼ်ႈၵႅၼ်ႇ ပဵၼ်ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ ဝၢႆးသေ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ၽူႈပၼ်သဵင်ၶဝ် ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉ ၵူၼ်းပႂ်ႉၵဝ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇၼႄးဝႃႈ ဢွၼ်ႁူဝ် မိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ တူၵ်းသုမ်း ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ ဢႃႇယု 55 ပီ ဢၼ်ၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၵမ်ႉထႅမ် ပၢႆးဝူၼ်ႉ မႃႇၶႅတ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈဢွင်ႇပႄႉ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၽၢႆႇၶတ်းၶၢၼ် သႃႇၸိတ်ႉ ပရႄႇမႃႇတႃႇသႃႇ လႄႈ ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း 36 ၵေႃႉ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းဢႃးတိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် 5,740,179 ၶႅပ်းသေ ပရႄႇမႃႇတႃႇသႃႇ လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် 4,530,902 ၶႅပ်း။

ၼႂ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၵႅပ်ႈၵႅပ်ႈၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၼ်ႈဝႃႈ တေႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တင်း ပိူၼ်ႈသေ တေဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်း လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ ၸိုင်ႈမိူင်း ၼႆယဝ်ႉ။

တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇ လၢတ်ႈဝႃႈ “ႁဝ်းၶႃႈ ပွင်ႇၸႂ်လီလီဝႃႈ တေလႆႈမိူင်းဢၼ်ၶဵင်ႇတႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။ “ႁဝ်းၶႃႈ ဢမ်ႇယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပႃႇတီႇလဵဝ် ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၵေႃႉလဵဝ် တေၸၢင်ႈၵႄႈလိတ်ႈလႆႈ ပၼ်ႁႃ ဢၼ်လိုၵ်ႉလမ်ႇၼႆႉ” ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပႆႇလႆႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ၸွမ်ၽွင်းလူင် တီႇၼႅတ်ႉ ၵူႇၼႃႇဝႃႇတီႇၼႃႇ လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွၵ်ႇသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈမႂ်ႇ လႆႈတႅင်ႇတင်ႈ ၸွမ်ၽွင်းလူင် လႄႈ ၸုမ်းၽွင်းလူင် ၼႆယဝ်ႉ။

ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽွင်းမိူဝ်ႈ ၸိုင်ႈမိူင်း ၶတ်းၸႂ် တႃႇတေၶိုၼ်းလီၶိုၼ်းဝၢႆး ဢၼ်ပဵၼ် လွင်ႈၶွင်ႈၶမ် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉလိူဝ်ပိူၼ်ႈ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢၼ်မိူင်း ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မၼ်းပဵၼ် ၵူၼ်းၵေႃႉထူၼ်ႈၵဝ်ႈ ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးဢႃႇၼႃႇ တီႈမိူင်းသီႇရိလင်းၵႃ ဢၼ်တႄႇတင်ႈမႃး မိူဝ်ႈပီ 1978 ၽွင်းမိူဝ်ႈ ပိူင်ငဝ်ႈပိုင်းမိူင်းမႂ်ႇ ၶႂၢၵ်ႈဢႃႇၼႃႇ လုမ်းမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ တီႇသၼႃႇယႃႇၵေႇၼႆႉ ပဵၼ်ပႃႇတီႇ ၸၼႃႇထႃႇ ဝိမူၵ်ႉတီႇ ပႄႇရႃႇမူႇၼႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ပႃႇတီႇ မႃႇၶႅတ်ႉသ် ဢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၵွင်ႈၵၢင်ႇ သွင်ပွၵ်ႈ ဢၼ်ဢမ်ႇဢွင်ႇမၢၼ် မိူဝ်ႈပီ 1970 လႄႈ 1980 ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်သေ ဢဝ်ဢႃႇၼႃႇ လူၺ်ႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ သူဝ်ႇသျႄႇလိတ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝၢႆးသေ ပႃႇတီႇ JVP ပႄႉၵႂႃႇယဝ်ႉ ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းၵၢၼ်မိူင်း တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ မိူဝ်ႈပီ 1994 သေ ဝၢႆးၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ် ပဵၼ်ပႃႇတီႇသၢၼ်ၶတ်းမႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶဝ်ယၢမ်ႈၵမ်ႉထႅမ် ၸွမ်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးလၢႆလၢႆၵေႃႉသေ လႆႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵမ်းဢွၼ်ႇၼိုင်ႈ။

ၼႂ်းၸုမ်း NPP ၼႆႉ ပႃးၸုမ်းတၢင်တူဝ် ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇ၊ ၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၸဝ်ႈပၢႆးမွၼ်း၊ ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ လႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

တီႇသႃႇၼႃႇယႃႇၵေႇၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသၽႃး မိူဝ်ႈပီ 2000 သေ လႆႈႁၢပ်ႇၵၢၼ် ၽွင်းလူင် ၽၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ လႄႈ ၽၢႆႇၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ ၽွင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸၼ်ႇတရိၵႃႇ ၵူႇမႃႇရတူင်ႇၵႃႇ ဢွၼ်ႁူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈပီ 2019 ၼၼ်ႉ မၼ်းၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းသေ လႆႈသုမ်း ၵူဝ်ႇတႃႇပႃႇယႃႇ ရႃႇၸႃႇပၢၵ်ႉသႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉလူင် ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ဢၼ် Dissanayake တေလႆႈႁဵတ်းၸွမ်း ၵႂၢမ်းမၼ်ႈ မိူဝ်ႈမၼ်း ႁႃသဵင် တႃႇတေ လူတ်းယွမ်းပၼ် လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄ ဢၼ်ၽူႈၼမ်း ဢွၼ်တၢင်းမၼ်း Ranil Wickremesinghe လႆႈတမ်းဝၢင်းဝႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ၵမ်ႉၸွႆႈ ဢၼ်လႆႈတူၵ်းလူင်းၵၼ်ဝႆႉ တင်း ၸုမ်းၵွင်တိုၼ်းၵၢင် ငိုၼ်းတွင်း လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝီႇၶရႅမ်ႇသျိၼ်ႇၵျီႇ ပၼ်ၾၢင်ႉဝႃႈ သင်ဝႃႈ တေလႅၵ်ႈလၢႆႈ ပိုၼ်ႉထၢၼ် ၶေႃႈတူၵ်းလူင်း ဢၼ်လႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈၸိုင် တေၸၢင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွင်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ငိုၼ်း ပွၵ်ႈၵမ်း 4 ဢၼ်မီး ငိုၼ်းတေႃႇလႃႇ 3 ပီႇလီႇယၼ်ႇ ၸမ်ၸမ်ၼၼ်ႉ တူၵ်းလိုၼ်းၵႂႃႇၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၶွင်ႈၶမ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉ လွင်ႈယိမ်ငိုၼ်းၼမ်လိူဝ် တႃႇၵမ်ႉၸွႆႈငိုၼ်း ၶူင်းၵၢၼ် ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈငိုၼ်းၶဝ်ႈ၊ လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ တၢင်းပဵၼ် COVID-19 လႄႈ လွင်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၶတ်းၸႂ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးမီးၼၼ်ႉ တႃႇၵမ်ႉထႅမ်ငိုၼ်း ရူႇပီးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶူဝ်းၶွင် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ၊ ယႃႈယႃ၊ ၵႅသ်ႉ လႄႈ ၸိူဝ်ႉႁႅင်း ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶူဝ်းလႆႈၶၢတ်ႇၵႂႃႇလႄႈ လႆႈမီးလွင်ႈၼႄၵၢင်ၸႂ်ယႂ်ႇလူင် ဢၼ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ မိူင်းယၢမ်းၼၼ်ႉ Rajapaksa ပေႃးလႆႈ ပၢႆႈဢွၵ်ႇမိူင်းသေ လႆႈထွၼ်တူဝ်ဢွ​ၵ်ႇပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဝီႇၶရႅမ်ႇသျိၼ်ႇၵျီႇ ဢၼ်ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူဝ်ႈၼၼ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇ သၽႃးလိူၵ်ႈတင်ႈ တႃႇတေ ၽိူမ်ႉတဵမ် သုပ်ႈ ရႃႇၸႃႇပၢၵ်ႉသႃႇ ဢၼ်ၵိုတ်းဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ

• KRISHAN FRANCIS and BHARATHA MALLAWARACHI. "Marxist Anura Kumara Dissanayake sworn in as Sri Lanka’s president" — AP News, September 23, 2024
• Joel Guinto & Ayeshea Perera. "Sri Lanka swears in new left-leaning president" — BBC News, September 23, 2024
• Euronews with AP. "Sri Lanka swears in left-wing Anura Kumara Dissanayake as president" — Euronews, September 23, 2024
• Anjana Pasricha. "Marxist lawmaker Dissanayake wins Sri Lanka's presidential poll" — VOA News, September 22, 2024