လွင်ႈၶတ်းၸႂ်တီႉၺွပ်း ယုၼ်ႇသူၵ်ႉယဵဝ်ႇ ဢမ်ႇပဵၼ်ၵၢၼ်
ဝၼ်းသုၵ်း၊ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 3၊ 2025
မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းပႂ်ႉၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း လႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းၶဝ် ႁႄႉႁၢမ်ႈ ၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် ဢမ်ႇႁႂ်ႈတီႉၺွပ်း ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ယုၼ်ႇသူၵ်ႉယဵဝ်ႇ ဢၼ်ထုၵ်ႇဢဝ်တၢင်းၽိတ်းၼၼ်ႉ လႆႈမီးလွင်ႈၶဵင်ႈၶႅင်ၵၼ် ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ၸူဝ်ႈမူင်း ၼႂ်းဝၢင်း ယုၼ်ႇ တီႈၵၢင်ဝဵင်း သျူဝ်းလ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ယုၼ်ႇၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇၵူတ်ႇထတ်း လိူင်ႈၵၢၼ် လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ယွၼ်ႉ လွင်ႈမၼ်း တၢင်ႇယွၼ်း ႁႂ်ႈပဵၼ် ပိူင်သိုၵ်း မိူဝ်ႈတီႇၸႅမ်ႇပႃႇ 3 ဝၼ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၵၢဝ်းလီၸၢၼ်း တူၵ်းၸႂ်ၵူဝ်ႁႄသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လႆႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ တီႉၺွပ်း ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်ၼင်ႈယူႇ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
လုမ်းၵူတ်ႇထတ်း ၵၢၼ်ၵိၼ်ငိုၼ်း ၽူႈမီးၸၼ်ႉသုင် (CIO) ဢွၵ်ႇၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ “ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ လွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ တိုၵ်ႉပဵၼ်ယူႇလႄႈ လႆႈတႅပ်းတတ်းဝႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈပူင်တီႉၺွပ်းလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း CIO လႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် လႆႈဝႄႈဢွၵ်ႇ ၽူႈပၼ်ႁႅင်း ယုၼ်ႇ ၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇ ဢၼ်မႃးၸုတုမ်ၵၼ် မိူဝ်ႈပႆႇထိုင် ၵၢင်ၼႂ် တီႈႁိမ်းႁိူၼ်းမၼ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉသေ လႆႈၸႂ်ႉတိုဝ်း ၶေႃႈၵႂၢမ်း ၽူႈပၼ်ႁႅင်း ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ် ဢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ တေႃႇၼႄႇထရမ်ႉ ဢၼ်ဝႃႈ “ၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈလၵ်ႉ” ၼၼ်ႉ တႃႇတေ ႁႄႉႁၢမ်ႈ လွင်ႈတီႉၺွပ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း တီႈ CIO ဢၼ်ဢွၼ်ႁူဝ် ၸုမ်းၵူတ်ႇထတ်း ႁူမ်ႈၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ် တီႈၽၵ်းတူ ဝၢင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ဝၢႆးသေ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7 မူင်း (2200 GMT ဝၼ်းၽတ်း) ၼၼ်ႉသေ လႆႈပႆတိၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇ။ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း CIO ၵေႃႉ႞ လၢတ်ႈတီႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ်ဝႃႈ ၽိူဝ်ႇၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းဝၢင်းယဝ်ႉ ၸုမ်း CIO လႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် လႆႈထုၵ်ႇ ၵူၼ်းသိုၵ်း ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈ (PSS) ၶဝ် ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ဢိၵ်ႇပႃး တပ်ႉသိုၵ်း ဢၼ်သူင်ႇၵႂႃႇ တီႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸွမ်ၸိုင်ႈၼၼ်ႉ ၼမ်လိူဝ်ၶဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ဢေးၵျႅၼ်ႉ PSS လႄႈ ၵူၼ်းသိုၵ်း 200 ၵေႃႉလိူဝ် ႁႄႉႁၢမ်ႈ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း CIO လႄႈ ပလိၵ်ႈၶဝ် ၼႆယဝ်ႉ။ ၽွင်းမိူဝ်ႈ မီးလွင်ႈၽိတ်းမေႃးၵၼ်သေ ၽူႈတၢင်တူဝ် PSS ၶဝ် ယိပ်းမႃးၵွင်ႈၵၢင်ႇယူႇသေတႃႉ ဢမ်ႇလႆႈၸၼ်ၵွင်ႈၵၢင်ႇဢွၵ်ႇသင် ၼႆယဝ်ႉ။
ယွၼ်းဢၼ်လႆႈယူႇႁင်းၶေႃ ၸဵမ်မိူဝ်ႈ လႆႈထုၵ်ႇဢဝ်တၢင်းၽိတ်း လႄႈ ၵိုတ်းယိုတ်း ဢႃႇၼႃႇ မိူဝ်ႈတီႇၸႅမ်ႇပႃႇ 14 ဝၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈႁၼ် ယုၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄ ၵၢဝ်းလီၶဝ်တႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၽၢႆႇတႂ်ႈလွင်ႈၵုမ်းၵမ် PSS ၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈၵွၼ်းၵၢၼ် CIO လႆႈၵိုတ်းယိုတ်း လွင်ႈၶတ်းၸႂ် တႃႇတေတီႉၺွပ်း ယုၼ်ႇၼၼ်ႉ ယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း မွၵ်ႈ 1:30 မူင်း၊ ယွၼ်ႉမႆႈၸႂ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်သေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ၼႅင်ၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈဢၼ် ယုၼ်ႇဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်း ၶေႃႈပူင်ၼၼ်ႉတႄႉတႄႉ ၼႆယဝ်ႉ။
Song Jong-jun ၽူႈၵမ်ႉထႅမ် ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ Yoon Suk Yeol ဢၼ်လႆႈထုၵ်ႇထွၼ်ဢွၵ်ႇ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းၼၼ်ႉ လၢတ်ႈဝႃႈ “ၵူၼ်းမိူင်း ဢမ်ႇႁပ်ႉလႆႈ လွင်ႈဢၼ် ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈ တီႉၺွပ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမၢၼ်ႇမႅၼ်ႈၼၼ်ႉ” ၼႆယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉ ပလိၵ်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ လွင်ႈၽိတ်းမေႃးၵၼ် 3,000 ပၢႆ လႄႈ ၽူႈၵူတ်ႇထတ်း လႄႈ ၽူႈၸွပ်ႇ တင်းမူတ်း 100 ၵေႃႉ ၶတ်းၸႂ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းႁူင်းႁေႃ ဢၼ်မီးတီႈ ၵၢင်ဝဵင်း သီႇပေႃႉ ဢၼ်ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈ ယူႇသဝ်းၼၼ်ႉသေ ဢၢင်ႈတီႉၺွပ်းၵူၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈတီႇသႅမ်ႇပႃ 3 ဝၼ်းၼၼ်ႉ လွင်ႈဢၼ် ၸွမ်ၸိုင်ႈ ယုၼ်ႇသူၵ်ႉယဵဝ်ႇ ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ မၢႆမီႈပိူင်သိုၵ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းမၢႆမီႈလႄႈ လုမ်းတႅၼ်းၽွင်း တႅပ်းတတ်း ဢဝ်လိူင်ႈ ၸွမ်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ပူတ်းပႅတ်ႈ တၼ်းႁဵင်းၸွမ်ၸိုင်ႈ ၸူဝ်ႈၵႅပ်ႉ။ ယူႇတီႈၸွမ်ၸိုင်ႈ မၼ်းၸႂ်ႉဢႃႇၼႃႇမၼ်း ၽိတ်းပိူင်ႈ၊ မၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ၼႆသေ ယွၼ်ႉမၼ်းဢမ်ႇမႃးၼႄတူဝ် တႃႇၵူတ်ႇထတ်းလႄႈ ၸင်ႇလႆႈ ၶတ်းၸႂ် တႃႇတီႉၺွပ်း မၼ်း ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ တပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈၶိုၵ်ႉတွၼ်း ၸွမ်ၸိုင်ႈ ႁႄႉႁၢမ်ႈ ဢမ်ႇပၼ်တီႉၺွပ်းလႆႈလႄႈ ၸုမ်းႁူမ်ႈၵူတ်ႇထတ်းၶဝ် ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ၸွမ်းၼင်ႇ ၶေႃႈပူင်တီႉၺွပ်း ဢၼ်လုမ်းတြႃး ဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉ ဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ တႃႇတေတီႉၺွပ်းလႆႈ မိူဝ်ႈၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- Hyunsu Yim, Eduardo Baptista and Joyce Lee. "South Korean presidential guards prevent arrest of impeached Yoon after tense stand-off" — Reuters, January 3, 2025
- Gawon Bae, Yoonjung Seo, Simone McCarthy and Mike Valerio. "South Korean investigators suspend efforts to detain president after dramatic standoff" — CNN, January 3, 2025
- Jean Mackenziev. "A dawn stand-off, a human wall and a failed arrest: South Korea enters uncharted territory" — BBC News, January 3, 2025
- Jem Bartholomew. "Arrest of South Korean president Yoon Suk Yeol fails amid security force standoff" — The Guardian, January 3, 2025
