လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇ တၢင်ႇလၢတ်ႈ ပၵ်းပိူင်မႂ်ႇ ၼိူဝ်ၵၢၼ်သူင်ႇဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ AI
ဝၼ်းဢင်းၵၢၼ်း၊ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇ 14၊ 2025

လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ပၢႆႇတႅၼ်ႇ တၢင်ႇလၢတ်ႈ ၶွပ်ႇပိူင်မႂ်ႇ တႃႇတေသူင်ႇဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈၶွမ်း ဢၼ်ၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်း တႃႇႁဵတ်းဢွၵ်ႇ (ဢွၵ်းပွမ်) တၢင်းႁူႉ ၵူၼ်းႁဵတ်းဢဝ်ၼၼ်ႉသေ ၶတ်းၸႂ် ၸင်ႈတႃႇတေ ၽဵင်ႇပဵင်း လွင်ႈမႆႈၸႂ် ၵၢၼ်ႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်း ပၢႆးၸၢင်ႈၼၼ်ႉ တင်း ၽွၼ်းလီ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၽူႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ လႄႈ တၢင်ႇမိူင်းၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၺ်းၵႃႈ ၶွပ်ႇပိူင်ဢၼ်တၢင်ႇလၢတ်ႈမႃး မိူဝ်ႈဝၼ်းၸၼ်ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽူႈပွင်ၵၢၼ် ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢိၵ်ႇပႃး ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ယူးရူပ်ႉၶဝ် မႆႈၸႂ်ၸွမ်း လွင်ႈႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ လွင်ႈသူင်ႇဢွၵ်ႇ ဢၼ်တေတုမ်ႉတိူဝ်ႉ 120 မိူင်းၼၼ်ႉယူႇ။ မိူင်းမႅၵ်ႉသီႇၵူဝ်ႇ၊ မိူင်းပေႃးတူႉၵၢဝ်ႇ ၊ မိူင်းဢိတ်ႇသရေး လႄႈ မိူင်းသဝိတ်ႉၸႃႇလႅၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်တေၸၢင်ႈမီးလွင်ႈမၵ်းၶၼ်ႈ လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလႆႈ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ ဢၼ်လူဝ်ႇတႃႇ သုၼ်ၶေႃႈမုၼ်း (data center) AI လႄႈ ၶူဝ်းၶွင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။
ၽူႈပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ႁိူၼ်းၵႅဝ်ႈၽိူၵ်ႇ Jake Sullivan လၢတ်ႈဝႃႈ “သင်ဝႃႈ ၶႄႇ လႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ တႅပ်းတတ်းပၼ် လွင်ႈမိူဝ်းၼႃႈ AI ၼိူဝ်လူၵ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼႆၸိုင် ၵဝ်ၶႃႈထၢင်ႇဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်တေပဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်လွင်ႈလိုၵ်ႉလမ်ႇ ဢၼ်လဵဝ်ၵွႆး” ၼႆယဝ်ႉ။
Gina Raimondo ၶုၼ်ၽွင်းလူင် ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ မိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လၢတ်ႈတီႈၽူႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၶဝ်ဝႃႈ “ ယိုင်ႈ AI ႁႅင်းယႂ်ႇမႃး ၽေးၶဵၼ် ၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းႁဝ်းၼႆႉ ယႂ်ႇမႃးတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ပၵ်းပိူင်မႂ်ႇ ဢၼ်တေၽိူမ်ႉထႅမ် လွင်ႈၵုမ်းၵမ် ဢၼ်တမ်းဝၢင်းဝႆႉ မိူဝ်ႈပီ 2023 ၼၼ်ႉ တေႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ လွင်ႈသူင်ႇဢွၵ်ႇ ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ AI ၵႂႃႇမိူင်းၶႄႇ ၼႆယဝ်ႉ။ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇၵေႃႈ ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ လွင်ႈတေႃႉသူင်ႇ AI ၵႂႃႇၸူး ၸိုင်ႈမိူင်းၸိူဝ်း ဢၼ်ႁၢမ်ႈတၢပ်ႈဝႆႉ လွင်ႈတေႃႉသူင်ႇၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇ ၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယူႇ။
ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇ ဢၼ်ဝႆႉၼၵ်းၼိူဝ် လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ လႄႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း လွင်ႈၵုမ်းၵမ် ၵၢၼ်သူင်ႇဢွၵ်ႇ ၶူဝ်းၶွင် ၽိတ်းပိူင်ႈ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ ၼႆ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင် ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ မိူင်းၶႄႇ လၢတ်ႈၼႄၼင်ႇၼႆ။ ၽၢႆႇၶႄႇတႄႉ လၢတ်ႈဝႃႈ လွင်ႈၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပူၼ်ႉပႅၼ် ပၵ်းပိူင် ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵၢၼ်ၵႃႉၶၢႆ ၵူႈမိူင်းမိူင်းလႄႈ တေဢဝ်လၢႆးတၢင်း ဢၼ်လူဝ်ႇၼၼ်ႉ တုမ်ႉတွပ်ႇၶိုၼ်း ၼႆယဝ်ႉ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
[မႄးထတ်း | မႄးထတ်းငဝ်ႈငႃႇ]- VOA News. "Biden issues executive order for building AI data centers on federal land" — VOA News, January 14, 2024
- JOSH BOAK and MATT O’BRIEN. "Biden’s administration proposes new rules on exporting AI chips, provoking an industry pushback" — AP News, January 14, 2024